210 9606084 6974357860 Ροδόπης 21, Γλυφάδα 16675. Υποκατάστημα: Μιαούλη 27, Γλυφάδα 16675 epipaidonergo@gmail.com
hero image

 

Επί Παίδων Έργο
Κέντρο Ειδικών Θεραπειών - Γλυφάδα


ΕΡΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ

Η εργοθεραπεία ανήκει στις επιστήμες υγείας και πρόνοιας και στόχο έχει να καταστήσει τα άτομα ικανά να εκτελούν και να συμμετέχουν στα έργα καθημερινής τους ζωής, που έχουν ανάγκη να κάνουν, που επιθυμούν ή/ και που απαιτούνται να κάνουν. Μέσα από τη συμμετοχή σε έργα, η Εργοθεραπεία θεωρείται ότι υποστηρίζει την υγεία, ευημερία και τη γενικότερη συμμετοχή των ατόμων στη ζωή.

Τι είναι το έργο;
Με τον όρο έργο η Eργοθεραπεία αναφέρεται σε όλες εκείνες τις καθημερινές δραστηριότητες που κάνουν τα άτομα είτε ως μονάδες είτε μαζί με άλλους, οι οποίες γεμίζουν το χρόνο των ατόμων, δίνουν σκοπό και νόημα στη ζωή τους και αντανακλούν την ταυτότητά τους.

Τομείς έργου
Ο αμερικανικός σύλλογος εργοθεραπείας κατατάσσει τα ποικίλα ανθρώπινα έργα σε 8 τομείς στους οποίους ονομάζει τομείς έργου.
Oι τομείς αυτοί περιλαμβάνουν τις εξής κατηγορίες:
 Δραστηριότητες Καθημερινής Ζωής (σίτιση, ένδυση-απόδυση, προετοιμασία απλού γεύματος, τουαλέτα, λειτουργική κινητικότητα, προσωπική υγιεινή κτλ).
 Σύνθετες Δραστηριότητες (φροντίδα άλλων ατόμων-ζώων, σπιτιού, μετακίνηση στην κοινότητα, διαχείριση χρημάτων, αγορές, διατήρηση ασφαλείας.
 Καθημερινής ζωής Εκπαίδευση (συμπεριφορά και συμμετοχή στο σχολείο, ενασχόληση με εργασίες σχετικές με το σχολείο κτλ).
 Παιχνίδι (δεξιότητες που χρησιμοποιεί στο παιχνίδι, αν παίζει με άλλους ή προτιμά το μοναχικό παιχνίδι, αν το παιχνίδι του είναι ανάλογο της χρονολογικής του ηλικίας κτλ).
 Ελεύθερος χρόνος (εντοπισμός ενδιαφερόντων και συμμετοχή).
 Κοινωνική συμμετοχή (συμμετοχή σε δραστηριότητες στην κοινότητα, στην οικογένεια, με συνομηλίκους-φίλους).
 Εργασία (διερεύνηση επαγγελματικών ενδιαφερόντων και δεξιοτήτων που απαιτούνται, εκτέλεση εργασίας, διερεύνηση ευκαιριών για εθελοντικές δραστηριότητες).
 Ανάπαυση και ο ύπνος (ρουτίνες ύπνου, συμμετοχή στην προετοιμασία του ύπνου).

Παιδιατρική Εργοθεραπεία
Η εργοθεραπεία σαν ανθρωποκεντρικό επάγγελμα υγείας, είναι το μόνο που βοηθάει τους ανθρώπους καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους να κάνουν πράγματα που θέλουν, χρειάζεται ή αναμένεται να κάνουν, μέσα από τη θεραπευτική χρήση καθημερινών δραστηριοτήτων (έργα).
Ο Παιδιατρικός εργοθεραπευτής βοηθάει το παιδί να ζήσει τη ζωή του στο έπακρο ανεξάρτητα από την πάθηση, αναπηρία ή μειονεξία που πιθανόν αντιμετωπίζει. Δεν προσπαθεί μόνο να βελτιώσει ή να αλλάξει τις ικανότητες του παιδιού για να εμπλακεί σε έργα που επιθυμεί, αλλά αλλάζει και τροποποιεί και το ίδιο το έργο ή το περιβάλλον του παιδιού για να μπορέσει να ταιριάξει στις δυνατότητες του.

Που μπορεί να βοηθήσει ο εργοθεραπευτής στο παιδί
 Στον αδρό συντονισμό (βελτίωση ισορροπίας, καλύτερη συνεργασία των δύο πλευρών του σώματος, στασικό έλεγχο, συντονισμό άνω και κάτω άκρων).
 Στο λεπτό συντονισμό (σύλληψη μικρών αντικειμένων, συγκράτηση και χειρισμός του μολυβιού, γραφοκινητικές δεξιότητες, χρήση ψαλιδιού, συντονισμό ματιού-χεριού).
 Στις δραστηριότητες αυτοεξυπηρέτησης (τουαλέτα, ένδυση-απόδυση, υπόδυση, άνοιγμα-κλείσιμο φερμουάρ, κούμπωμα-ξεκούμπωμα, σίτιση, υγιεινή).
 Στις συναισθηματική ρύθμιση, τις συνεργατικές δεξιότητες και τον καλύτερο έλεγχο εαυτού.
 Στις κοινωνικές δεξιότητες (βλεμματική επαφή, κατάλληλη αλληλεπίδραση με άλλα άτομα, κοινωνικό και συνεργατικό παιχνίδι).
 Γνωστικός τομέας (συγκέντρωση-προσοχή, ικανότητα κατασκευής παζλ, κατασκευαστικό παιχνίδι, αναστολή παρόρμησης, οργάνωση, μνήμη, χωροχρονικός προσανατολισμός).
 Αισθητηριακή ρύθμιση & διάκριση (πως αντιδρά στην επαφή με ανθρώπους και υλικά, πως αντιδρά στο φως, στους δυνατούς ήχους, στα διάφορα είδη κίνησης, π.χ. κούνια, αν είναι αδέξιο στην καθημερινότητα, αν βάζει αντικείμενα στο στόμα κτλ. Θα γίνει εκτενέστερη αναφορά στην ενότητα της αισθητηριακής ολοκλήρωσης.

 

Πότε ένα παιδί χρειάζεται εργοθεραπεία
Υπάρχουν πάντα κάποιες ενδείξεις που συνήθως τις αντιλαμβάνονται πρώτα οι γονείς ή αργότερα το σχολικό πλαίσιο. Φυσικά σύμφωνα πάντα με τα αντίστοιχα αναπτυξιακά αρόσιμα για την ηλικία του παιδιού.
Κάποιες από αυτές είναι:

 Δεν εκτελεί κάθισμα, μπουσούλημα, περπάτημα στην κατάλληλη ηλικία σύμφωνα με τα αναπτυξιακά ορόσημα.
 Δεν αναπτύσσει κατάλληλα για την ηλικία του παιχνίδι και κοινωνικές δεξιότητες.
 Δυσκολεύεται στη χρήση συσκευών σίτισης κουτάλι πιρούνι στην κατάλληλη ηλικία.
 Δυσκολεύεται στη λαβή και στη χρήση ψαλιδιού.
 Δεν έχει την κατάλληλη λαβή στο μολύβι μαρκαδόρο, δυσκολεύεται στο χρωματισμό εντός σχεδίου να φτιάξει σχέδιο, στις προγραφικές ασκήσεις.
 Στη γραφή, τα γράμματα του είναι δυσανάγνωστα, ανομοιόμορφα, όχι σωστά κατασκευαστικά και κολλάει τις λέξεις μεταξύ τους.
 Δυσκολεύεται στην αυτοεξυπηρέτηση (σίτιση, χρήση τουαλέτας, μπάνιου, ένδυση, απόδυση.
 Το παιδί δυσκολεύεται σε ασκήσεις και παιχνίδια ισορροπίας, στο παιχνίδι με τη μπάλα, δεν κάνει κουτσό ή πηδηματάκια.
 Στην παιδική χαρά αποφεύγει να κάνει κούνια ή να παίξει με τον υπόλοιπο εξοπλισμό.
 Χαρακτηρίζεται ως "αδέξιο" παιδί, όπου σκουντουφλάει συχνά πάνω σε έπιπλα, πέφτει εύκολα κάτω κ.α.
 Αποφεύγει δραστηριότητες και παιχνίδια που απαιτούν κινητικές δεξιότητες.
 Δυσκολεύεται να ανέβει και να κατέβει τις σκάλες σε κατάλληλη ηλικία.
 Δεν συγκεντρώνεται για να ολοκληρώσει μια δραστηριότητα και η προσοχή του διασπάται συνεχώς.
 Κουράζεται εύκολα με τις σχολικές του εργασίες.
 Δυσκολεύεται να ακολουθήσει οδηγίες και να εκτελέσει σύνθετες εντολές.
 Ξεχνάει εύκολα πράγματα που έχει μάθει, έχει δει ή έχει ακούσει.
 Δυσκολεύεται να οργανώσει τον χρόνο και τον χώρο του, να βάλει τα πράγματα του σε μια τάξη, ακόμα και αν προσπαθεί.
 Η ζωγραφική του είναι ανώριμη σε σχέση με τα άλλα παιδιά της ηλικίας του.
 Χαρακτηρίζεται ως παθητικό και ήσυχο παιδί, συχνά αποτραβηγμένο από τα υπόλοιπα παιδιά ή το αντίθετο, χαρακτηρίζεται ως παρορμητικό παιδί, όπου δυσκολεύεται να ελέγξει την υπερδραστηριότητα του.
 Αντιδρά υπερβολικά ή δεν αντιδρά καθόλου σε δυνατούς ήχους σε υφές, στο δυνατό φως ή στην κίνηση.
 Δυσκολεύεται στον εντοπισμό αντικειμένων μεταξύ άλλων αντικειμένων.
 Δυσκολεύεται στην αντιγραφή από τον πίνακα ή άλλο χαρτί.
 Δεν κατανοεί και δεν αναγνωρίζει την έννοια δεξιά και αριστερά δυσκολεύεται στον οπτικό εντοπισμό και το πέρασμα της μέσης γραμμής.
 Δυσκολεύεται στην αντιγραφή σχημάτων ή γραμμάτων.
 Παρουσιάζει φτωχή βλεμματική επαφή.
 Χάνει τη θέση γραμμής κατά την ανάγνωση σε βιβλίο ή την αντιγραφή από τον πίνακα.
 Δυσκολεύεται με την αναγνώριση γραμμάτων ή αριθμών.
 Δυσκολεύεται με την απόσταση και τα μεγέθη των γραμμάτων.


 

Στάδια ανάπτυξης

ΠΑΙΔΙΑ 3 ΕΤΩΝ

 

Ένα παιδί ηλικίας 3 ετών θα πρέπει οπωσδήποτε κατά τομέα να αποδίδει τα εξής:

Κίνηση
 Πετά μπάλα με 2 χέρια
 Ισορροπεί στιγμιαία στο 1 πόδι
 Αναπηδά επιτόπου
 Περπατά προς τα πίσω
 Κλωτσά μπάλα
 Πιάνει μπάλα που του πετούν με τα 2 χέρια
 Αλλάζει πόδι σε σκάλες
 Μιμείται απλή κίνηση (π.χ. χέρια στη μέση ή ψηλά)

 

Λεπτή Κίνηση
 Χτίζει πύργο με 6 κύβους
 Αντιγράφει κάθετη γραμμή με μαρκαδόρο
 Κάνει ψαλιδιές τυχαίες
 Αντιγράφει κύκλο χωρίς να τον κλείνει καλά και σταυρό
 Βελονιάζει χάντρες σε κορδόνι
 Αντιλαμβάνεται αντικείμενο καθημερινό που βάλαμε στο χέρι του


Αυτοϋπηρέτηση
 Ρουφάει με καλαμάκι
 Βγάζει την μπλούζα του
 Δεν έχει σιελόρροια
 Τρώει μόνο του με κουταλάκι αλλά λερώνεται
 Αυτοεξυπηρετείται στο WC

 

Νοητική Απόδοση - Κοινωνικοποίηση
 Δείχνει ονομαζόμενο μέρος σώματος
 Μιμείται οικιακές δουλειές
 Αναγνωρίζει 2 όψεις κάρτας με εικόνα
 Λέει το όνομά του
 Εκτελεί 2 από 3 απλές εντολές (π.χ. «δώσε μου το μολύβι και το κουτί»)
 Ταυτίζει χωρίς να ονοματίσει 3 χρώματα
 Φτιάχνει παζλ 4 σχημάτων ( τετράγωνο, στρόγγυλο, τρίγωνο , ορθογώνιο )
 Μιμείται τρένο με φουγάρο με 6 κύβους, «καρέκλα» και «καπέλο» με 3 κύβους


Ομιλία
 Κάνει πρόταση με 4 λέξεις
 Χρησιμοποιεί το «εγώ», ρήματα, «είναι», χρησιμοποιεί άρθρα
 Χρησιμοποιεί το «θα» σε προτάσεις
 Χρησιμοποιεί πληθυντικό αριθμό
 Λέει σε μίμηση κάποιους σύνθετους ήχους (π.χ. μαμ, φατ, φαν, κάτω, πον, μπέηκ κλπ)
 Επαναλαμβάνει πρόταση των 2-3 λέξεων (π.χ. «εγώ σε βλέπω» ή «σε βλέπω»

Προσοχή: Σε κάθε στάδιο, το παιδί θα πρέπει ήδη να κατέχει όλες τις δεξιότητες των προηγούμενων ηλικιών.

 

ΠΑΙΔΙΑ 4 ΕΤΩΝ

 

Ένα παιδί ηλικίας 4 ετών θα πρέπει οπωσδήποτε κατά τομέα να αποδίδει τα εξής:

Κίνηση
 Εμφανίζει ρυθμικό περπάτημα
 Ισορροπεί στο 1 πόδι για 3’’
 Αναπήδηση στο 1 πόδι
 Πιάνει με 2 χέρια μπάλα που σκάει στο πάτωμα
 Κάνει μόνο του τούμπα μπροστά
 Κλωτσά μεγάλη μπάλα που κυλά
 Μιμείται απλή κίνηση (π.χ. ένα χέρι στη μέση και ένα στο κεφάλι, ένα χέρι επάνω και ένα σε απαγωγή)
 Κάνει γρήγορες εναλλασσόμενες κινήσεις
 Διατηρεί στάση με μάτια κλειστά για 15’’

 

Λεπτή Κίνηση
 Ζωγραφίζει σταυρό μέσα σε τετράγωνο
 Αντιγράφει σωστά κύκλο
 Σχεδιάζει V και VVVV
 Κρατά με τα 3 δάκτυλα το μολύβι
 Μιμείται σκάλα και γέφυρα με 3 κύβους
 Σχεδιάζει, κάνει το πρίγραμμα (στένσιλ) τετραγώνου
 Ψαλίδι σε ευθύ διάδρομο σε χαρτί
 Αντιλαμβάνεται αντικείμενο καθημερινό και απλή γεωμετρική φόρμα (π.χ. ημικύκλιο) που βάλαμε στο χέρι του

Αυτοϋπηρέτηση
 Βάζει τα παπούτσια του και όλα τα ρούχα του με μικρή επίβλεψη


Νοητική Απόδοση - Κοινωνικοποίηση
 Χορεύει σε μουσική
 Χαιρετά γνωστούς
 Δείχνει μεγάλο-μικρό
 Δείχνει 10 μέρη του σώματος
 Λέει όνομα και επίθετο
 Αναγνωρίζει βαρύ-ελαφρύ, μακρύ-κοντό
 Παίζει παιχνίδι ταύτισης 4 διπλών εικόνων (τόμπολα)
 Κατηγοριοποιεί απλά αντικείμενα
 Είναι συνεργάσιμο σχεδόν πάντα
 Παραμένει στον χώρο του μόνο του
 Συνθέτει πάζλ των 5 κομματιών
 Αναγνωρίζει 3 χρώματα
 Ονομάζει τρίγωνο-τετράγωνο-κύκλο
 Μετρά 10 αντικείμενα 1-1 μιμούμενο
 Συμμετέχει σε ομαδικό παιχνίδι
 Αντιγράφει με 4 κύβους «πύραυλο» ή «γέφυρα» και με 5 «ρομπότ»
 Κατανοεί 3πλή εντολή π.χ. «Βάλε το μολύβι πάνω από το κουτί»

 

Ομιλία
 Κινεί σε όλες τις κατευθύνσεις σε μίμηση τη γλώσσα
 Απαντάει σωστά σε ερωτήσεις με το «ποιον», «τι», «πως»
 Χρησιμοποιεί σωστούς τύπους ρημάτων (αόριστο κ.λ.π.)
 Περιγράφει πρόσφατες εμπειρίες του
 Διηγείται 2 γεγονότα με τη σειρά που συνέβησαν
 Λέει σε μίμηση πιο σύνθετους ήχους (π.χ. γουίνυ, τζάμι, τσικ, τηλέφωνο, φυσάω, νάιφε κ.λ.π.)
 Επαναλαμβάνει πρόταση των 5 λέξεων (π.χ. «το αγόρι θα φάει αυγό» ή «αυτός αγόρασε ένα ωραίο μήλο», επαναλαμβάνει μέχρι 4 αριθμούς στη σειρά (π.χ. 4-1-4-3)
 Απαντά σε απλές ερωτήσεις (π.χ. «πες μου πράγματα που τρώγονται»)


Προσοχή: Σε κάθε στάδιο, το παιδί θα πρέπει ήδη να κατέχει όλες τις δεξιότητες των προηγούμενων ηλικιών.

 

ΠΑΙΔΙΑ 5 ΕΤΩΝ

 

Ένα παιδί ηλικίας 5 ετών θα πρέπει οπωσδήποτε κατά τομέα να αποδίδει τα εξής:

Κίνηση
 Χοροπηδά μετατοπιζόμενο.
 Ισορροπεί στο 1 πόδι για 6’’.
 Πηδάει προς τα πίσω.
 Κατεβαίνει σκάλες με εναλλαγή ποδιών.
 Σκάει μπάλα στο πάτωμα και την ξαναπιάνει.
 Περπατά σε μοντέλο δάκτυλα-πτέρνα εμπρός.
 Μιμείται κίνηση (π.χ. χέρια διαγώνια στους ώμους, χέρια ψηλά και πόδια ανοικτά).
 Ισορροπεί καλά με μάτια κλειστά σε δύσκολες στάσεις (Romberg).
 Σηκώνεται όρθιο από το πάτωμα χωρίς να ακουμπήσει τα χέρια για στήριξη.

 

Λεπτή Κίνηση
 Κόβει με ψαλίδι σε γωνία.
 Βιδώνει με το χέρι βιδώνει-ξεβιδώνει.
 Πάθει οργανωμένα πλαστελίνη.
 Αντιγράφει από μοντέλο πυραμίδα με 10 κύβους.
 Κρατά μολύβι με δυναμική τριποδική.
 Κόβει με ψαλίδι κύκλο και εικόνες.
 Αντιγράφει τρίγωνο.
 Ζωγραφίζει τετράγωνο.
 Έχει πλευρική κυριαρχία (προτίμηση χεριού).
 Βάφει μέσα στις γραμμές χωρίς να βγαίνει έξω.
 Αντιλαμβάνεται γεωμετρικές φόρμες που βάλαμε στο χέρι του.
 Βρίσκει ποιο δάκτυλο του αγγίξαμε.


Αυτοϋπηρέτηση
 Ξεκουμπώνει κουμπί.
 Κάνει 1 ο κόμπο σε κορδόνι.
 Κουμπώνει κουμπί.


Νοητική Απόδοση - Κοινωνικοποίηση
 Ζωγραφίζει ανθρωπάκι με τα βασικά μέρη.
 Ζητάει βοήθεια όταν δεν μπορεί κάτι.
 Μοιράζεται τα παιχνίδια του με άλλα παιδιά.
 Αντιλαμβάνεται 3 προθέσεις.
 Δείχνει αγόρι-κορίτσι.
 Εργάζεται καλά για 20’.
 Θυμάται 5 εικόνες που του δείξαμε.
 Λέει μικρά ποιηματάκια.
 Γνωρίζει 8 χρώματα.
 Παίζει ομαδικό παιχνίδι.
 Έχει αποδεκτή κοινωνική συμπεριφορά.
 Ονομάζει μακρύ-κοντό.
 Τοποθετεί αντικείμενα πίσω-δίπλα.
 Μιμείται με 6 κύβους «σκάλα» και «βουνό».
 Χτυπά τους ίδιους κύβους που χτυπήσαμε (3 στους 4).
Βρίσκει κρυμμένα αντικείμενα σε εικόνα.


Ομιλία
 Χρησιμοποιεί σύνθετες προτάσεις (π.χ. έβγαλα το σακάκι μου και το έβαλα στην καρέκλα).
 Καταλαβαίνει τα νοήματα προτάσεων παραμυθιών.
 Χρησιμοποιεί την κατάλληλη λέξη σε αντίθετες έννοιες (π.χ. «το αεροπλάνο είναι μεγάλο, το μολύβι είναι …..»).
 Χρησιμοποιεί πιο σύνθετες προτάσεις (π.χ. «θέλει να έρθει επειδή ….»).
 Λέει αν ένας ήχος είναι δυνατός ή σιγανός.
 Προφέρει καθαρά όλα τα γράμματα και σε δύσκολους ακόμη συνδυασμούς.
 Λέει σε μίμηση πιο σύνθετους ήχους (π.χ. σουγκ, τικλ, κλιπ-κλαπ, τρένο, φυσαρμόνικα, μπαθμαμ κ.λ.π.).
 Επαναλαμβάνει πρόταση των 6 λέξεων (π.χ. «δεν ξέρω που πήγε ο Βασίλης»).
 Επαναλαμβάνει 5 αριθμούς.


Προσοχή: Σε κάθε στάδιο, το παιδί θα πρέπει ήδη να κατέχει όλες τις δεξιότητες των προηγούμενων ηλικιών.

 

ΠΑΙΔΙΑ 6 ΕΤΩΝ

 

Ένα παιδί ηλικίας 6 ετών θα πρέπει οπωσδήποτε κατά τομέα να αποδίδει τα εξής:

Κίνηση
 Περπατά σε δοκό ισορροπίας.
 Ισορροπεί στο 1 πόδι για 12’’.
 Κουνιέται μόνο του στην κούνια.
 Κλωτσάει μπάλα ενώ τρέχει.
 Πιάνει μαλακή μπάλα με 1 χέρι.
 Πιάνει μπάλα που αναπηδά.
 Ισορροπεί στο 1 πόδι με μάτια κλειστά για 5’’.
 Κάνει ποδήλατο χωρίς βοηθητικές.
 Μιμείται σύνθετη κίνηση (π.χ. το ένα χέρι στη μέση και το άλλο στον αντίθετο ώμο).
 Σηκώνεται γρήγορα από το πάτωμα χωρίς να χρησιμοποιήσει τα χέρια.


Λεπτή κίνηση
 Κάνει αντίθεση σε όλα τα δάκτυλα.
 Διπλώνει χαρτί στα 4.
 Φτιάχνει σαλίγκαρο και κύματα.
 Αντιγράφει σπιράλ.
 Αντιγράφει όλα τα γράμματα του αλφάβητου.
 Αντιλαμβάνεται σύνθετες γεωμετρικές φόρμες που βάλαμε στο χέρι του (π.χ. τραπέζιο σε σχέση με τρίγωνο).
 Βρίσκει πάντα το δάκτυλο που αγγίξαμε.
 Αντιγράφει σύνθετες κινήσεις με τα δάκτυλα.
 Απομονώνει τα δάκτυλα που ζητήσαμε.


Αυτοϋπηρέτηση
 Ντύνεται χωρίς επίβλεψη.
 Διαλέγει τα ρούχα του.
 Είναι απόλυτα ανεξάρτητο.
 Κόβει με μαχαίρι το φαγητό.

 

Νοητική Απόδοση - Κοινωνικοποίηση
 Κατανοεί σύνθετη 3πλή εντολή.
 Ονομάζει Αριστερό-Δεξί σε εαυτό.
 Ονομάζει ή δείχνει τι λείπει σε εικόνα.
 Ονομάζει 1 η , μεσαία και τελευταία θέση.
 Μετράει έως 10 αντικείμενα και λέει πόσα είναι.
 Μιμείται ρόλους ενηλίκων.
 Ονομάζει γράμματα του Αλφάβητου.
 Είναι υπεύθυνο για δουλειά σπιτιού.
 Γράφει το μικρό του όνομα με κεφαλαία.
 Ονομάζει τις ημέρες της εβδομάδας σε σειρά.
 Βρίσκει το διαφορετικό σε 5 εικόνες.
 Ζωγραφίζει άνθρωπο με όλα τα μέρη του.
 Μιμείται σύνθετες φόρμες με 8 κύβους.
 Γνωρίζει όλες τις σχέσεις χώρου.
 Βρίσκει τις διαφορές σε 2 εικόνες.
 Αναγνωρίζει από ποιο φώνημα αρχίζει μια λέξη (π.χ. «πόρτα – π»).

 

Ομιλία
 Γνωρίζει τη διεύθυνση και τον αριθμό τηλεφώνου του.
 Χρησιμοποιεί λέξεις χώρου όπως «μέσα από», «μακριά», «προς», «πάνω από».
 Απαντά σε ερωτήσεις που αρχίζουν με το «γιατί» δίνοντας λογική εξήγηση.
 Διηγείται σωστά ιστορία με 3-5 μέρη.
 Απαντάει σε ερωτήσεις του τύπου «τι θα γίνει αν ….».
 Χρησιμοποιεί σωστά το χθες, αύριο.
 Λέει σε μίμηση όλους τους σύνθετους ήχους και δύσκολες λέξεις (π.χ. αλεξίπτωτο).
 Επαναλαμβάνει πρόταση με σύνθετες λέξεις και σωστούς χρόνους (π.χ. «Πριν να βγει έξω, έπρεπε να ντυθεί πολύ καλά με το παλτό).
 Επαναλαμβάνει 6 αριθμούς στη σειρά.

 

Προσοχή: Σε κάθε στάδιο, το παιδί θα πρέπει ήδη να κατέχει όλες τις δεξιότητες των προηγούμενων ηλικιών.